Graz - Geschiedenis.
-
Op de Schloßberg ontstond in de 10de eeuw een kleine grensvesting tegen Hongarije, die door de hoofdzakelijk Slavische bevolking Gradec (= kleine burcht) genoemd werd, en waarvan de naam Graz is afgeleid.
-
I n de 12de eeuw werden aldaar, 123 meter boven de Mur, een slot en kerk gebouwd, terwijl aan de voet van de rots een handelsnederzetting opkwam.
-
De eerste schriftelijke vermelding in oorkonden dateert van 1128 en rond 1200 kan men met recht spreken van een stad.
-
Eerst onder het geslacht Traungauer en daarna onder Babenberg en Habsburg ontwikkelde het zich tot een overslagplaats van handelsproducten.
-
Het werd een florerend centrum van de handel met het zuidoosten, vooral met Byzantium.
-
Tweemaal was Graz een keizerlijke residentie.
-
De eerste keer onder keizer Friedrich III (reg. 14401493), die er zijn burcht en hofkerk liet bouwen en langdurig in de stad verbleef.
-
Graz werd het centrum van de `Innerösterreichische' provincies Stiermarken, Karinthië, Krain, Istrië en Triëst.
-
Dit was een bloeiperiode voor Graz, hoewel het jaar 1480 door de Turken, pest en sprinkhanenplaag een waar rampjaar was.
-
In de tijd van de oprukkende Turken (vanaf 1480) en Hongaren werd Graz voor het gehele oostelijke gebied de opslagplaats van wapens en munitie voor het volksleger, dat voornamelijk uit vrijwilligers bestond.
-
Het ijzer werd aangeleverd vanaf de Erzberg bij Eisenerz.
-
Na het afslaan van de eerste aanvallen werd rond 1550 een begin gemaakt met de aanleg van een verdedigingsgordel om de stad en met de versterking van de Schloßberg.
-
Voor de bouw werden Italiaanse renaissancebouwmeesters zoals Domenico dell'Allio aangetrokken, die de stad tevens verfraaiden met het Landhaus, paleizen, kerken, kloosters en patriciërswoningen.
-
Graz werd door de stevige omwalling een onneembare vesting, waarop de Turken, Hongaren en later de Fransen hun tanden stukbeten, en de belangrijkste schakel in de verdedigingsketen, die van Wenen naar de Adriatische Zee liep.
-
Na de Habsburgse erfdeling van 1564 was Graz voor de tweede keer residentie onder aartshertog Karl II (reg. 1564 1590) en diens zoon keizer Ferdinand II (reg. 1590 1637; keizer 1619).
-
Het grootste deel van de adel en de burgerij hing het lutherse geloof aan, terwijl de landvorsten katholiek waren en de Contrareformatie daadkrachtig inzetten.
-
Dit moest wel tot problemen leiden en die kwamen er dan ook. Karl II zette de rekatholisering in door de jezuïeten binnen te halen; Ferdinand II voltooide dit proces.
-
In 1573 stichtten de jezuïeten een gymnasium en in 1585 een universiteit.
-
Vele protestanten ontvluchtten de stad, de lutherse prediking werd verboden en zo'n 10.000 geschriften overleefden de boekverbrandingen niet.
-
Na deze episode keerde de rust weer. Na de benoeming van Ferdinand II in 1619 tot keizer werd het hof naar Wenen verplaatst, maar dit schaadde Graz niet wezenlijk.
-
Tot het eind van de 18de eeuw bleef het de status van hoofdstad van de `Innerösterreichische' provincie behouden.
-
De 16de t/m de 18de eeuw lieten een ongekende bouwactiviteit zien, en dat niet alleen door toedoen van de landvorsten.
-
De burgerij, maar vooral de adel, schakelden Italiaanse architecten in ter meerdere eer en glorie van zichzelf.
-
Aanvankelijk overheerste de renaissancestijl, maar alras werd de barok geïntroduceerd; paleizen, kerken en andere gebouwen werden in deze stijl gebouwd en de al bestaande werken werden barok aangekleed.
-
De rijpe barok heeft in Graz echter niet zijn volle wasdom bereikt zoals in Wenen en Salzburg.
-
De in Graz geboren barokarchitect Johann Bernard Fischer von Erlach (geb. 1656) en beeldhouwer Josef Thaddäus Stammel (geb. 1695) hebben hun meesterwerken elders gecreëerd.
-
Ondanks de vele kerken, kloosters en orden is de Kerk in Graz nooit een essentiële machtsfactor geworden; de bestuurlijke zeggenschap was voorbehouden aan de landvorsten, adel en burgerij.
-
In 1784 veranderde het stadsbeeld door de afbraak van de stadswallen en de daaropvolgende aanplant van bomen en de aanleg van promenades; alleen de Burgtor en de Paulus tor bleven behouden.
-
Dit neerhalen van de verdedigingswerken aan het eind van de 18de eeuw was vroeg voor Europese begrippen.
-
Na de vrede van Schönbrunn in 1809 moesten op bevel van de Fransen de vestingwerken op de Schloßberg eveneens afgebroken worden.
-
De vesting had zijn nut bewezen want ook de Fransen konden de in dat jaar door majoor Hackherr verdedigde Schloßberg niet innemen.
-
De Grazer bevolking kon door de betaling van 3000 florijnen de Glocken en Uhrturm echter vrijwaren van sloop.
-
De vierde bestuurder die een belangrijke impuls heeft gegeven aan Graz was aartshertog Johann (1782 1859), de `Steierische Prinz'.
-
Hij stichtte het Landesmuseum Joanneum als centrum van kunsten en wetenschappen, stimuleerde de aanleg van de spoorweg Köflach Graz (1860, waardoor de verbinding met het Eisenerz district verbeterd werd) en maakte de ijzerwinning aldaar rendabeler.
-
Ook stichtte hij de Montan Universität, de Technische Hogeschool, een landbouwschool en een brandverzekeringsmaatschappij.
-
In de tweede helft van de 19de eeuw kwam in de omgeving van het station op de westelijke oever van de Mur de industrie op, naast de handel een nieuwe economische pijler.
-
Heden ten dage is de industrie (fietsen, auto's, locomotieven, bruggen, machines en schoenen) hier nog steeds gevestigd, en heeft zich van hier naar de stadsranden uitgebreid.
-
Aan de beplanting van de Schloßberg en de aanleg van het 22 hectare grote Stadtpark in de 19de eeuw dankt Graz nu de bijnaam `Stadt im Grünen'; zo'n 60% van het stadsoppervlak is voorzien van een weelderig bomen , bloemen en plantendek.
-
Cultureel gezien speelt Graz een niet onaanzienlijke rol. Met de jaarlijkse kunstmanifestatie Steirischer Herbst, een begrip op avant-garde gebied, heeft Graz een culturele brug tussen Oost en West willen slaan.
-
De `Grazer Gruppe', een groep rond de auteurs Peter Handtke, Wolfgang Bauer en Alfred Kolleritsch was hierbij van grote importantie.
Samengesteld door: BusTic.nl 7/24/2016
|
ostenrijk